CARMEN RODRÍGUEZ DE LEGÍSIMA

Pertenceu a unha familia acomodada de terratenientes e xuristas. Un dos seus irmáns acadou altas xerarquías na vida relixiosa e foi conservador dos chamados Santos Lugares de Xerusalén. Estudiou a carreira de Maxisterio, que nunca exerceu. A súa vocación pola pintura absorbeu a súa vida, con semellante peculiariedade que a penas foi coñecida porque viviu na máis absoluta intimidade. Serodiamente, en 1943, realizou a súa primeira exposición na sala Macarrón de Madrid, animada polo pintor Salaverría, autor dun cadro famoso no seu tempo, «La procesión del Corpus en Lezo». Ese mesmo ano concorre á Exposición Nacional de Belas Artes, e co seu cadro «Mi hermana», hoxe na colección de Caixavigo, obtén a primeira das Medallas de Prata. Outros dous galegos foron galardoados o mesmo ano: Juan Luis López, coa medalla de ouro, e Luis Mosquera, con outra de prata. Moi ocasionalmente, os seus cadros figuran en colectivas dentro e fóra de España, ata que expón do novo en Madrid en 1965, cando xa circula, entre os interesados pola pintura, o desexo de saber quén é esa muller, descoñecida nos círculos habituais da arte, que foi eloxiada nada memos que polo sempre sobrio Enrique Lafuente Ferrari, quen dixo que é « La Solana femenina». No Salón de Outono de 1968 obtén a primeira medalla. Ó fin dáse a coñecer en Vigo, onde vive hai anos e fai a súa primeira, sorprendente, exposición en 1979. De novo están os seus cadros, en 1980, nas mostras do centenario de Caixavigo. Carmen Legísima, por completo afastada de calquera vida social, vive o drama íntimo de aprender a pintar coa man esquerda, xa que unha gravísima enfermidade paralizou a metade esquerda do seu corpo. De aí que os últimos cadros da artista amosen peculiaridades que non tiña a súa anterior producción. Morre no serán de 1980. Para moi poucos é noticia o óbito. A súa familia e uns poucos admiradores, entre eles o pintor e paisano de Carmen, Antonio Quesada, asistimos ó seu enterro. A obra de Carmen de Legísima está no Museo Español de Arte Contemporánea, no de Castrelos, en Vigo, e mais en coleccións institucionais e particulares, se ben outros museos a buscan, convencidos de que se trata dunha firma clave da arte galega deste século. ¿De que século, de que tempo é a pintura de Carmen de Legísima? Polos seus modos, realista en extremo con tendencias barrocas, polo seu carácter, mística, coma fuxida dun convento carmelitano. A súa verdade insistida, o seu gozar na minuciosidade do mínimo e íntimo tivera merecido o eloxio de Teresa de Jesús. Sobre un debuxo firme e como torpe - de aí o solanesco- a mancha é recargada, untuosa. A cor é explosiva; carmíns, azuis, amarelos, pratas rutilantes. O retrato de seus pais mellora o «Gótico americano» de Grant Wood. Os seus bodegóns son un mundo de anegadores perfumes de ámbito de cociña. E todo ten un aire evasivo, místico, porque é verdade que «tamén entre os pucheiros está o Señor». As cousas son exactas, personificadas, e os seus reloxos marcan unha hora concreta dun día imprecisable nun século que ninguén podería determinar. Os seus santos fixéronos a medias o Greco e William Blake.