LAXEIRO
OTERO ABELEDO, JOSÉ
(
1908 - )
O pseudónimo co que sempre asinou as súas obras José Otero Abeledo fixo que o seu verdadeiro nome quede relegado á intimidade, posto que o artista internacionalizou ese xentilicio.
Conta Laxeiro que os primeiros estímulos os recibiu dunha mestra do seu ámbito rural infantil, que sempre lembra con emoción. Case autodidacta, a penas foi ás clases de debuxo na Escola de Artes e oficios de Vigo.
Emigrou a Cuba, con seus pais, e alí traballou en tarefas artesanais que o ían achegando á arte, dende o gravado á vidrería. Vive en Galicia unha existencia bohemia e alegre, e a súa presencia en cafés e tabernas de Vigo é constante ata os anos cincuenta, en que marcha de novo a América, para residir bastantes anos en Bos Aires, onde realiza unha amplísima obra. Regresa de novo a España e traballa en Madrid e mais en Vigo, onde transcorreu a meirande parte da súa dilatada existencia.
Pouco amigo de certames, a penas posúe outros galardóns cá medalla da Bienal de Pontevedra. Conta con museo propio, sala monográfica no de Castrelos de Vigo e unha ampla representación en tódolos de Galicia, así como en numerosas coleccións privadas de España e América.
Laxeiro é imaxinativo, fantástico, irónico e ata mordaz. O folclorismo esperpéntico da súa nenez rural sublimouno mil veces na súa pintura, que se podería dividir en tres etapas claras: a inicial, apegada a eses mundos de fantasía, de barroquismo exultante, sempre cunha paleta sobria de terras e ocres; a segunda, probablemente a máis intensa e persoal, onde o negro e o carmín se enseñorean das teas, en escenas igualmente barroquizadas pero máis sobrias alternando o folclórico e o relixioso, desde unha visión personalísima, vagamente relacionable con Rembrandt, probablemente o seu artista máis admirado, nas que a ferocidade e a tenrura se xuntan ata inicia-lo esperpéntico, dito sexa como incondicional eloxio. A terceira etapa achégao a modos poscubistas, de clara raíz picassiana, na que esquematiza o seu doado e ás veces prodixioso debuxo, a base de figuras silueteadas, cunha liña de caprichoso grafismo fendido e cores planas e intensas, sempre co negro como dominante.
Laxeiro é xa, por propio dereito, un dos artistas importantes da pintura galega contemporánea, cun aprecio xeneralizado ata case a mitificación. Caixavigo ten deste pintor unha representación excepcional, posto que o lote procede dunha colección particular da que o seu antigo propietario, amigo íntimo e protector do artista, non só puido escolle-lo mellor de Laxeiro, senón que o propio pintor, entrañable para a amizade, lle entregou o máis sobresaínte da súa ampla producción ó longo de bastantes anos. Unha mostra antolóxica esixente de Laxeiro non poderá prescindir dalgúns cadros da colección Caixavigo, aínda que estea moi ben representado nos museos de Galicia.
-Pablos, Francisco: Plástica gallega.
Vigo, Caixavigo, 1981.
-Pablos, Francisco: Laxeiro.
A Coruña, Edit. Atlántico, 1981.
-Pablos, Francisco: Colección Adriano Marques de Magallanes.
Vigo, Concello, 1992.
-Ruibal, José: Laxeiro.
Pontevedra, 1951.
-Castro, X. A.: Antolóxica da Bienal de Pontevedra.
Diputación Provincial, 1985.
-Gaya Nuño, J. A.: La pintura española del siglo XX.
Madrid, Ibérico Europea de Edic., 1970.
-Gran Enciclopedia Gallega.
-Campoy, A. M.: Diccionario Crítico del arte español contemporáneo.
Madrid, Ibérico Europea de Edic., 1973.
